گالوانیزاسیون یا گالوانیزه کردن چیست؟ انواع روشهای گالوانیزه کردن ورق فولادی

ورق فولادی برای آنکه بتواند در برابر خوردگی و زنگ زدگی مقاوم باشد و استحکام بالایی را ارائه دهد توسط لایه از روی (zn) پوشانده می شود این لایه با عملکرد خود به عنوان لایه محافظ از ورق فولادی در برابر زنگ زدگی و خوردگی محافظت می نماید، به این فرآیند گالوانیزه کردن یا گالوانیزاسیون ورق فولادی گفته می شود.

این روش جزء روش های مقرون به صرفه و متداول برای افزایش کارایی و کیفیت ورق فولادی می باشد. فرآیند های گالوانیزاسیون به روش های مختلفی صورت می گیرد که در ادامه باهم آن ها را مرور خواهیم کرد لطفا تا پایان این مبحث با ما همراه باشید.

ورق گالوانیزه چیست؟

یکی از پرکاربردترین ورق های فولادی که در صنایع مختلف مورد استفاده می باشد و از اجزای جدایی ناپذیر است ورق گالوانیزه می باشد همانطور که اشاره شد ورق گالوانیزه بعد از پوشش دادن فولاد به وسیله لایه ای روی بدست می آید. که از ویژگی های آن می توان به مقاومت و استحکام در برابر زنگ زدگی و خوردگی اشاره کرد.

انواع روش های مختلف گالوانیزاسیون ورق های فولاد

ورق های فولادی برای اینکه بتوانند کیفیت بالایی داشته باشند طی فرآیند هایی گالوانیزه می شوند که این فرایند ها به چهار روش مختلف صورت می گیرد که باهم به توضیحات هریک از این فرآیند ها می پردازیم:

1- گالوانیزاسیون گرم:

گالوانیزه کردن فولاد به روش گرم یکی از سریع ترین و مقرون به صرفه ترین راه های گالوانیزه کردن می باشد. قبل گالوانیزه کردن به روش گرم، ورق فولادی باید به روش های شیمیایی و مکانیکی تمیز شود تا فلز روی در تماس با ورق فولادی بهترین عملکرد و چسبندگی را داشته باشد.

فرایند گالوانیزه کردن در این روش به این صورت می باشد که ورق فولادی درون استخری مذاب از فلز روی قرار می گیرد و با ایجاد پیوند بیولوژیکی، به صورت یکنواخت سطح ورق با فلز روی پوشش داده می شود.

2- پیش گالوانیزاسیون:

نورد ورق فولادی در این روش شباهت زیادی به روش گالوانیزه کردن گرم دارد اما با این تفاوت که  در مرحله اول تولید در کارخانه صورت می گیرد. ورق های فولادی پس از تمیز شدن از هرگونه آلودگی توسط روش های مکانیکی و شیمیایی از حوضچه های مذاب فلز روی عبور داده می شوند و بعد از پوشش دهی برای اینکه کاملا سرد و خشک شوند در جاهای به حال خود آویزان می شوند.

در این روش با اینکه احتمال یکنواختی پوشش دهی بیشتر است اما امکان دارد بعضی از مناطق بدون پوششی دهی باشند که این مورد می تواند از معایب روش پیش گالوانیزه کردن باشد.

3- الکترو گالوانیزه کردن:

این فرایند گالوانیزاسیون به نسبت فرآیند های قبلی متفاوت می باشد و برخلاف آن ها در این روش از استخر و حوضچه های مذاب روی استفاده نمی شود. فرایند گالوانیزاسیون 

در این روش به صورت الکتریکی می باشد که اگر بخواهیم دقیق تر بیان کنیم جریان های الکتریکی برای اینکه بتوانند یون های روی را روی بستر فلز انتقال دهند باید یک جریان الکتریکی وارد محلول الکترولیتی شود. این روش شامل احیا کردن الکتریکی یونهای روی دارای بار مثبت می باشد. که بعد از آن فلز روی با بار مثبت فولاد رسوب می کند. ضخامت ایجاد شده در این روش نازک تر از روش گالوانیزاسیون گرم می باشد. همچنین از دیگر ویژگی آن می توان به یکنواختی دقیق پوشش دهی اشاره کرد. این روش گالوانیزاسیون برای رول ورق های فولادی استفاده می شود.

4- گالوا نیلینگ:

به ترکیب گالوانیزه گرم و آنیلینگ که برگشت دادن دما طی یک فرآیند حرارتی میباشد گالوا نیلینگ گفته می شود. در این روش فلز بعد از قرار گرفتن در داخل استخر مذاب روی زیر لبه های تیز قرار می گیرند تا قسمت های اضافی آن کنده شده و سطح یکنواختی بدست آید. سطح پوششی ورق گالوانیزه با این روش مات می باشد. که کیفیت بهتری به نسبت سایر ورق ها گالوانیزه را دارا می باشد. از ویژگی ورق گالوانیزه شده با این روش می توان به خاصیت جوشکاری بهتر آن اشاره کرد.

 گالوانیزاسیون سرد:

یکی از راههایی پوشش دهی فولاد استفاده از روش گالوانیزه کردن سرد می باشد. که به نسبت روش های پوششی دیگر کمی متفاوت می باشد. در این روش معمولا از عنصر روی غنی شده با غلظت 92 درصد استفاده می شود. علاوه بر آن برای پوشش دهی فولاد با این روش نیازمند ابزارهایی مانند اسپری، پیستوله و قلم مو می باشد. در این روش باید قبل از اسپری کردن روی سطح، سطح مورد نظر تمیز و عاری از هرگونه چربی و آلودگی باشد.

تفاوت گالوانیزاسیون گرم و سرد

همان طور که اشاره شد تفاوت عمده گالوانیزه گرم و سرد مربوط به مراحل گالوانیزه کردن می باشد به این ترتیب که در گالوانیزاسیون گرم ورق فولادی در استخر و حوضچه های مذاب روی قرار می گیرد. اما در گالوانیزه سرد نحوه پوشش دهی ورق فولادی با استفاده از روی غنی شده می باشد که بعد از زدایش چربی ها و آلودگی های روی سطح فلز با استفاده از ابزار هایی مانند قلم مو، اسپری و پیستوله پوشش دهی صورت می گیرد. از دیگر تفاوت های ورق فولادی گالوانیزه گرم وسرد می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ضخامت لایه پوشش دهی در روش گالوانیزه گرم بیشتر از گالوانیزه سرد می باشد.
• روش پوشش دهی در گالوانیزه گرم غوطه وری و در گالوانیزه سرد با استفاده از اسپری و بصورت پاششی می باشد.
• در شکل ظاهری و نوع کاربرد دارای تفاوت می باشند.
• ورق هایی که با روش گالوانیزاسیون سرد پوشش داده می شوند دارای مقاومت کمتری به ورق هایی هستند که به روش گالوانیزاسیون گرم پوشش داده می شوند.
• سطوح ورق های گالوانیزه گرم مات و کدر می باشد. اما ورق های گالوانیزه سرد دارای سطح صاف و براق هستند.

فواید گالوانیزاسیون کردن ورق های فولادی

مقرون به صرف بودن: از روش های پوشش دهی کم هزینه و مناسب برای افزایش مقاومت و استحکام استفاده از فرایند گالوانیزاسیون می باشد.

عمر طولانی: به نسبت سایر فرایندهای پوشش دهی دارای عمر بسیار طولانی می باشند که همین ویژگی آن را از سایر روش های پوشش دهی متمایز می کند.

سخت ترین پوشش دهی و حفاظت: به علت ساختار و ویژگی های که دارند مقاومت بالایی در برابر هرگونه آسیب و صدمات را ارائه می نمایند.

قابل ارزیابی بودن سریع: پوشش های ورق گالوانیزه را به راحتی می توان با چشم رصد کرد به طوری که اگر از لحاظ ظاهری سالم باشند به احتمال خیلی زیاد مشکلی ندارند.